در دنیای مدرن امروز، قطعا بارها کلمه سرور را شنیدهاید. در این مقاله به شما خواهیم گفت سرور چیست و چگونه کار خواهد کرد و در ادامه با انواع سرور بر اساس زیرساخت آشنا خواهیم شد. سرور، در واقع کامپیوتری قدرتمند، پایدار و با منابع بالا است که همواره روشن و درحال کار میباشد تا کاربران بتوانند در زمانهای مختلف، برای درخواستهای خود از آن پاسخ دریافت نمایند. اینکه سرور چیست و چه انواعی دارد را در ادامه توضیح خواهیم داد.
تعریف سرور
بهدلیل گسترش و پیشرفت کسبوکار بسیاری از شرکتها، بیشتر بهدنبال استفاده از سرورهای مختلف با منابع متفاوت و متناسب میباشند. بهطور عمده سرورها راس ارتباطی در شبکه میباشند که از نظر سخت افزاری بسیار قدرتمند هستند. از سرورها بهعنوان سیستم سرویس دهنده و اغلب جهت کنترل، مدیریت، میزبانی و … استفاده میشود. همچنین میتوان از سرورها بهعنوان میزبانی یک یا چندین سایت نیز استفاده نمود که وب سرور نام دارند. سرورها معمولا در مکانی به نام دیتاسنتر نگهداری میشوند که توسط آی پی اختصاصی به اینترنت بسیار سریع وصل میگردند. اگر سرور مورد نظر با ابزارهای نرم افزاری خاصی به چند بخش تقسیم شود هر بخش از آن را سرور مجازی میگویند. بهطور کلی بسته به نوع نیاز افراد لازم است خرید سرور انجام شود. زیرا اگر سرور بهصورت کلی و واحد در اختیار گرفته شود به آن سرور اختصاصی میگویند و نوع دیگری از سرور است.
تاریخچه استفاده از سرور
استفاده از واژه “سرور” در مباحث کامپیوتری از تئوری صف بندی نشات گرفته شده است، که به اواسط قرن ۲۰ باز می گردد و در مقاله ای که نمادگذاری Kendall را معرفی کرده، مورد استفاده قرار گرفته است. در مقالات قدیمی تر، نظیر Erlang (1909) ، واژه های محسوس تری همانند “اپراتورهای تلفن” استفاده شده اند.
در محاسبات کامپیوتری، تاریخ استفاده از لغت “سرور” حداقل به RFC 5 (1969) (یکی از اولین مستنداتی که ARPANET (اینترنت قدیمی) را تعریف کرد) باز می گردد و در مقابل واژه “کاربر” قرار داد و دو نوع میزبان را از هم متمایز می سازد: “سرور- میزبان” و “کاربر- میزبان”. استفاده از لغت “خدمت رسانی” در مقابل “سرور- میزبان” و “کاربر- میزبان” نیز به مستندات قدیمی از جمله RFC 4 باز می گردد.
در فرهنگ اصطلاحات کامپیوتری “جارگون”، سرور را به صورت حس مشترکی از یک فرایند که سرویس یا خدماتی را معمولاً از راه دور برای درخواست ها ارائه می دهد، تعریف شده است که در نسخه (۱.۱.۰) سال 1981 آمده است:
سرور . نوعی DAEMON است که خدمتی را برای درخواست دهنده ارائه می دهد، که غالباً این خدمت به کامپیوتری به غیر از کامپیوتری که سرور روی آن اجرا می شود ارسال می گردد.
سرور چگونه کار میکند؟

SERVER
سرورها یک سری کامپیوتر هستند که وظیفه انتقال داده از یک کامپیوتر به شبکه جهانی (اینترنت) یا شبکه داخلی را بر عهده دارند پس از تهیه سرور اقدامات مرتبط با کانفیگ و راهاندازی و پیکربندی سرور نظیر نصب سیستم عامل قابل انجام خواهد بود. عمدتاً وظیفه یک سرور اشتراکگذاری منابع اطلاعاتی میباشد. یک کامپیوتر سرور میتواند برنامههای خود را نیز بهخوبی مدیریت کند. این وظیفه میتواند بخشی از یک عمل متقابل یا یک قابلیت فنی ساده باشد. غالباً سرورها اطلاعات را ارائه میدهند. بهطور مثال، سرورهای تحت وب، صفحات وب را برای کاربران نمایش میدهند یا درخواستهای آنها را پاسخ میدهند.
بهطور عمومی یک سرور باعث فعالیت دیگر برنامهها یا دستگاهها تحت عنوان کاربران میشود. این ساختار مدل client-server نامیده میشود که در آن یک محاسبات سراسری واحد در چندین فرایند یا سیستم توزیع میگردد. سرورها عملیات متعددی مانند به اشتراکگذاری داده یا منابع بین چندین کاربر یا انجام محاسبات برای یک کاربر را انجام میدهند که سرویس نامیده میشود. یک سرور میتواند به تنهایی در خدمت کاربران بسیاری باشد و همینطور یک کاربر میتواند به تنهایی از چندین سرور استفاده نماید.
انواع سرور بر اساس زیرساخت
SERVER
سرورها در انواع مختلفی وجود دارند. که بر اساس هدفی که دنبال میکنند دستهبندی میگردند. اکنون به بررسی کاربرد سرور میپردازیم. جهت ارائه خدمات سرورها به چند دسته مختلف سرور اشتراکی، سرور مجازی و سرور اختصاصی، تقسیم میشوند که نحوه تخصیص منابع آنها، متفاوت است.
اشتراکی

SERVER
سرورهای اشتراکی دارای منابع اختصاصی نمیباشند و محدودیت سخت افزاری دارند. در واقع بر روی یک سرور ممکن است چندین سایت یا هاست وجود داشته باشد و مشکل سایتها ممکن است بر روی سایتهای دیگر تاثیر بگذارد. این سرورها بهصورت مشترک در اختیار کاربران قرار میگیرند. از معایب سرور اشتراکی میتوان محدود بودن منابع و امنیت پایینتر را نام برد. همچنین وجود محدودیت در نسخه و نرم افزارهای ارائه شده توسط سرور باعث میشود تا این نوع سرور مناسب فعالیت شرکتها و سازمانهای بزرگ نباشد. این نوع سرورها زمانی توصیه میشوند که شرکت در بدو تاسیس و ابتدای کار و صرفهجویی در هزینهها باشد. سرورهای اشتراکی برای کسبوکارهای نوپا مانند فروشگاههای اینترنتی کوچک و کلا شرکتها با بازدید کم که به دنبال داشتن تنها یک ویترین مجازی آن بهعنوان اطلاعرسانی در مقیاس محدود هستند توصیه میشود.
مجازی

SERVER
در این نوع سرور (virtual private server) یک سرور فیزیکی توسط نرم افزارهای مجازی ساز به بخشهای کوچکتر تقسیم میگردد که هر کدام از بخشها به طور مستقل و مجزا به همراه سیستم عامل و اپلیکیشنهای خود اجرا میشوند. منابع سرور مجازی با توجه به نوع مجازیساز میتواند اختصاصی و یا اشتراکی باشد. همچنین سخت افزار سرور نکته بسیار مهمی است که باید حتما به آن توجه شود. سرور مجازی، حد فاصل بین سرور اشتراکی و سرور اختصاصی میباشد زیرا در این مدل شما به صورت مجازی به منابع بیشتری دسترسی دارید. در سرورهای مجازی، سایتهایی که روی یک سرویسدهنده و یا وب سرور قرار میگیرند، به مراتب کمتر از سایتهای موجود در سرورهای اشتراکی هستند. بههمین دلیل فضای بیشتری را در اختیار خواهید داشت. بسته به نوع مجزای ساز، منابعی که در اختیار مشتریان قرار میگیرد میتواند کاملاً اختصاصی و یا مشترک باشد. هدف از ارائه سرور مجازی در واقع کاهش هزینهها میباشد.
اختصاصی

SERVER
وب سایتهای پربازدید شرکتها و سازمانهای بزرگ مانند فروشگاههای آنلاین، نیاز به منابع زیادی مانند: امنیت، سرعتبالا، پهنای باند مناسب و دسترسی بالا برای نصب هرگونه نرمافزار یا ایجاد تغییرات، خواهند داشت. کاربران سرورهای اختصاصی در پردازنده، RAM، فضای دخیرهسازی و پهنای باند کاملا اختصاصی میزبانی میشوند. خرید سرور اختصاصی یک انتخاب مناسب برای توسعهدهندگان وب و اپلیکیشن نیز میباشد. زیرا برای نصب نرمافزار و ایجاد تغییرات محدودیتی ندارند. لازم به ذکر است که هزینه سرورهای اختصاصی با توجه به نوع سیستمعامل، منابع و منطقه جغرافیایی متغیر است. این نوع سرورها به علت انعطاف بالایی که دارا میباشند میتوانند پاسخگوی نرم افزارهای متعدد و گوناگونی باشند که بر روی آنان نصب میشوند.
انوع سرورها از نظر کاربرد
سرورها انواع مختلفی دارند که هر یک از آنها برای کاربردی به خصوص ایجاد شده است. این سرورها کارهای مختلفی را انجام میدهند از جمله خدمات ایمیل، ویدئو، میزبانی وب سایتها و… برخی از پرکاربردترین انوع سرورها از نظر کاربرد عبارتند از :
- File Server : از این سرورها برای ذخیره فایلها استفاده میشوند و وظیفه دارند که این اطلاعات را از طریق شبکه در اختیار کلاینتها قرار دهند. این سرورها پایه ایترین و قدیمیترین سرورهای استفاده شده در حوزه شبکه هستند.
- Game Server : یک سرور بازی سروری است که تمام وقایع در یک بازی ویدیویی چند نفره در آن اتفاق میافتند. افرادی که قصد دارند به صورت چند نفره بازی کنند باید به یکی از این گیم سرورها متصل شوند. گیم سرورها به دو دسته گیم سرورهای شبکه داخلی و گیم سرورهای اینترنتی تقسیم میشوند.
- Database Server : سرور پایگاه داده به سروری میگویند که پایگاه داده ای را که کلاینتها یا سیستمهای تحت شبکه از آن استفاده میکنند، در اختیارشان قرار میدهد. تمامی اطلاعات دیتابیسدر این سرور به ذخیره سازی و پردازش میشوند.
- Application Server : این سرور نوع خاصی از سرور پایگاه داده است. با این تفاوت که نرم افزاری هم که کلاینتها از آن استفاده میکنند مانند دیتابیس در سرور نصب شده است.
- Web Server : از سرورهای وب برای میزبانی سایتها استفاده میشود. این سرورها وظیفه دارند که دادههای مربوط به یک سایت را ذخیره و به مرورگر وب کاربران در سراسر شبکه وب ارسال کنند.
- Mail Server : همانطور که از نام این سرورها مشخص است هدف از ایجاد و بکارگیری آنها ارسال ایمیل به کاربران است. ایمیل سرورها برای مدیریت کارهای مربوط به ایمیلها از سرویسهای ایمیل یا Web mailها استفاده میکنند.
- Proxy Server : از این سرور به عنوان یک رابط میان سرور اصلی و کلاینت استفاده میشود. روش کار این سرورها مانند VPNهای شخصی است. یعنی پس از این که این سرور اطلاعات را بررسی کرد، آنها را به سرور اصلی منتقل میکند.
- Audio/Video Server : این سرورها محتوای چند رسانه ای را برای وب سایتها فراهم میکنند و به کاربران اجازه میدهند که محتوای چند رسانه ای را پخش و یا دریافت کنند.
کولوکیشن یا دیتاسنتر

SERVER
درصورتیکه سرور تهیه نمودهاید ولی از بستر مناسب برای پشتیبانی از سرور اعم از دما، رطوبت مناسب و همچنین پهنای باند برخوردار نمیباشید، میتوانید از شرکتهای که دارای دیتاسنتر و یا اتاق سرور هستند، فضا اجاره نمایید تا سرور خود را در آن قرار دهید. به این عمل Collocate گفته میشود. باتوجه به اين كه شرايط و تجهيزات نگهداري سرور در همه جا ممکن نیست، از اينرو كاربر سرور خود را اصطلاحا بهصورت collocate به يك مركز داده میسپارد تا عمليات نگهداری و اتصال اين سرور به اينترنت در اين مركز داده انجام شود و بهصورت ريموت از راه دور به سرور دسترسی خواهد داشت. در این نوع سرور، سخت افزارها مانند Ram ، CPU، Hard و … توسط کاربر خریداری شده و به دلخواه او نصب میگردد. تمامی نیازهای نرم افزاری سرور مانند نصب سیستم عامل و نصب نرم افزارها توسط کاربر صورت میپذیرد. همچنین مالک سرور اجازه دسترسی به سرور را دارا است. نگهداری سرور، تامین اینترنت، پهنای باند و برق مورد نیاز برای سرور در دیتاسنتر بر عهده شرکتهای هاستینگ میباشد. دیتاسنتر هزینه خدمات ماهانه را نیز از کاربر دریافت میکند. لازم است این نوع سرور در مكانی اختصاصی كه شامل يك قفسه امن، برق پرقدرت و اينترنت پرسرعت اختصاصی و دارای امنيت و پشتيبانی میباشد قرار داده شود.
معمولا ارگانهایی مانند بانکها و دانشگاهها از این سرویس استفاده مینمایند. همچنین ارتقاء سخت افزار سرور برای مالک سرور مجاز بوده و طی هماهنگی قبلی با دیتاسنتر انجام میگردد. در کولوکیشن تنها هزينههای مربوط به نگهداری سرور از كاربر دريافت میشود و طبيعتاً هزينهها به شكل چشمگيری كاهش میيابند.
کلود یا ابری

SERVER
به سرورهای مجازی اختصاصی که در زیرساخت رایانش ابری ایجاد و مدیریت میشوند سرور ابری گفته میشود. کلود به تعداد نامحدودی از دستگاهها اجازه میدهد به عنوان یک سیستم واحد عمل کنند. سرورهای ابری یا کلود همان سرورهای اختصاصی مجازی هستند که بر روی زیرساخت ابری و در محیط رایانش ابری ارائه میگردند. سرورهای کلود از قابلیت اطمینان بسیار بالاتری نسبت به سرورهای سنتی برخوردار هستند. بزرگترین مزیت سرورهای ابری مقیاسپذیری و هزینه کمتر نسبت به سرورهای دیگر مانند اختصاصی است. سرور ابری از مشکلات سخت افزاری که ممکن است در سرورهای فیزیکی رخ دهد مبرا است و پایدارترین گزینه برای مشاغلی است که میخواهند هزینه کمتری داشته باشند. سرورهای ابری سرویس سریعتری ارائه میدهند در نتیجه با هزینه مشابه سرور فیزیکی منابع و خدمات سریعتری دریافت خواهید کرد. همچنین بروزرسانی آن بسیار آسان و سریع است.
کاربرد سرور چیست؟
معمولا برای سایت های بزرگ و پر بازدید از سرور استفاده می شود و همانطور که بیان کردیم خرید سرور مجازی یا سرور اختصاصی کاملا به مواردی مثل میزان بازدید ، منابع مورد نیاز ، دانش فنی مدیریت سرور ، میزان بودجه و … بستگی دارد. کاربرانی به سمت تهیه سرور می روند که سرویس های هاست اشتراکی دیگر جوابگو میزان بازدید و نیاز آنها نیست ، به همین دلیل می توان در مرحله اول به سراغ سرور مجازی VPS/VDS رفت و در صورت رشد بیشتر میزان بازید به فکر تهیه سرور اختصاصی افتاد.
البته باید گفت که سرور مجازی بر روی سرور اختصاصی مجازی سازی می شود و به نوعی با استفاده از نرم افزار های مجازی ساز یک سرور اختصاصی را به سرور های کوچک تری تقسیم می کنیم که به آنها سرور مجازی گفته می شود. انواع سرور مجازی نیز شامل دو مدل VPS و VDS می شود که تفاوت آنها در تکنولوژی مجازی سازی آنها است و نتیجه آن نیز باعث ایجاد تفاوت در عملکرد و سطح منابع بین VPS و VDS می شود.
با توجه به توضیحات باید گفت که برای سایت هایی که تازه راه اندازی شده اند و ترافیک کمی دارند ، خرید هاست بهترین انتخاب ممکن است که هزینه زیادی را به کاربر تحمیل نمی کنند و متناسب با نیاز وی هستند. سرویس های هاست نیز طیف گسترده ای از انواع هاست را شامل می شود که خرید هاست مناسب نیز ابتدا ملزم دانستن پاسخ این سوال است که هاست چیست و دقیقا هاست چه کاربردی دارد؟
شرکت های هاستینگ که به عنوان میزبان وب شناخته می شوند اقدام به اجاره سرور که در توان اشخاص عادی نیست می کنند. بر روی یک سرور اختصاصی می توان سرویس های مختلفی مثل سرویس های میزبانی وب ، سرور مجازی و … ارائه کرد که این مورد کاملا به نوع استفاده هاستینگ مربوط می شود. هنگامی که یک سرور به بخش های مختلفی تقسیم می شود ، منابع آن سرور به صورت اشتراکی در اختیار کاربران حاضر بر روی سرور قرار می گیرد و هر سایت متناسب با نیاز و سطح مشخص شده از منابع سرور استفاده می کند.